Từ hồi bé ở nhà mình vẫn được bà và mẹ chỉ cho xem chòm Tua Rua. Lớn lên cùng lời ru của bà của mẹ, những bài ca dao đã đi sâu vào tâm hồn trẻ thơ.
Trên trời có sao tua rua
Ở dưới Hà Nội có vua đúc tiền
Ruộng tư điền không ai cày cấy
Hỏi cô mình ở vậy được chăng?
Và cũng có câu hát rằng: "Sao Rua nhớ ai mà đêm đêm vẫn còn thức. Trăng khuya nhớ ai, trăng vỡ giữa lòng biển khơi."
 |
| Bầu trời sao rất đẹp. |
Vậy sao Rua (hay Tua Rua) là gì?
Câu hỏi có vẻ đơn giản này hẳn bạn cũng chưa hiểu rõ ngọn ngành. Để giải đáp câu hỏi này, hôm nay chúng ta cùng đi tìm hiểu nhé.
Tua Rua (còn gọi là Thất nữ) là tên gọi dân dã trong tiếng Việt của cụm sao phân tán M45 trong chòm Kim Ngưu (Taurus), ở Việt Nam thường thấy được vào lúc sáng sớm đầu tháng 6 dương lịch. Tua Rua còn được nông dân đồng bằng Bắc Bộ gọi là Sao Mạ vì xuất hiện trên bầu trời vào thời vụ gieo mạ lúa mùa chính vụ.
Trong thần thoại phương tây, cụm Thất Nữ - bảy chị em này là những người con gái của người khổng lồ Atlas và nữ thần biển Pleione, họ được sanh ra trên núi Cyllene. Sau khi Atlas nhận nhiệm vụ gánh vác cả địa cầu trên vai mình, chàng thợ săn Orion bắt đầu theo đuổi các chị em Pleiades, tuy nhiên thần Zeus không để chuyện xảy ra và đã biến các chị em thành những chú chim bồ câu rồi sau đó là biến họ thành những ngôi sao và đưa lên bầu trời. Tuy nhiên chòm sao Orion vẫn còn theo đuổi cụm sao Pleiades trên bầu trời đêm.
Ở Việt Nam, Tua Rua theo sát cùng với nền văn hóa lúa nước từ ngàn xưa, truyền miệng qua các câu cao dao tục ngữ.
Tua rua thì mặc tua rua,
Mạ già, ruộng ngấu không thua bạn điền.
Tua rua đi rắc mạ mùa,
Tiểu thử đi bừa cấy ruộng nông sâu.
Tua rua một tháng mười ngày,
Cấy tróc vùng cày cũng được lúa xơi.
Bao giờ nắng rữa bàng trôi,
Tua rua quắt lại thì thôi cấy mùa.
Vì như thế khi lúa trổ bông sẽ được vào lúc trời nắng đẹp nhất. (Tiểu thử còn gọi Nắng oi, thử là nắng)
Trong bầu trời đêm thì mắt thường có thể nhìn thấy chín ngôi sao sáng nhất của cụm sao này, vì thế trong dân gian mới có câu "Sao Tua (Vua) chín cái nằm kề." Nhìn bằng mắt thường, Tua Rua là một đám nhỏ gồm nhiều sao lờ mờ trên bầu trời đêm, rất dễ nhận thấy.
Nhân thể cũng xin nói về câu ca quen thuộc sau đây:
Trên trời có sao Tua rua,
Ở dưới hạ giới có Vua Ba Vành.
Sao Tua rua, biểu tượng tiết khí tháng Năm âm lịch, không dính dáng gì với sự kiện vua Ba Vành, nguyên là Phan Bá Vành, lãnh tụ nông dân Thái Bình khởi nghĩa 1821-1827 (thời Vua Minh Mạng). Nguyên là năm 1822, có sao Chổi xuất hiện trên bầu trời, bà con ta gọi sao Chổi là sao Tua vì ngôi sao có cái tua dài theo sau.
Nguyên gốc hai câu trên là:
Trên trời có ông sao Tua,
Ở làng Minh Giám có Vua Ba Vành.
Minh Giám là quê Phan Bá Vành. Sao Tua này mới gắn với sự kiện vua Ba Vành (được làm vua, thua làm giặc mà!). Câu Trên trời có sao Tua Rua là "dị bản" mà thôi.
Nhưng cái dị bản này nó sẽ không bao giờ mất đi. Tuy không phản ánh đúng sự kiện lịch sử, nhưng nó lại khái quát, một cách nôm na dân dã, mối quan hệ Trời - Đất - Người, một nguyên lý vĩnh cửu của nền minh triết phương Đông. Trong quan hệ ba ngôi đó thì Trời là Dương, Đất là Âm. Dương xướng thì Âm hoạ. Trời là tượng, Đất là hình. Trời thiết kế, Đất thi công. Con người, một vũ trụ thu nhỏ, là vạch nối giữa Đất và Trời. Câu ca dao trên phản ánh cơ chế hợp nhất Thiên - Địa - Nhân, cơ chế đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu.
Theo Thanhcadu tổng hợp.
Từ khóa tìm kiếm: sao rua nhớ ai là gì, tua rua trang trí, sao rua ở đâu, alcyone, dây tua rua, tua rua mua ở đâu, sao rua chin cai nam ngang, tua rua 2019.