Nghe bà con hàng xóm nói ăn cá nóc mít rất độc nên tôi chỉ ăn 3 con - Sau khi ăn nóc mít khoảng 2 giờ, ông X. cảm thấy tê 2 bàn tay, 2 chân rồi dần dần tê môi nên người nhà đưa đến Bệnh cấp cứu.
Nhiều người Việt mình biết rằng ăn cá nóc là rất nguy hại đến tính mạng nhưng họ vẫn cứ ăn và dẫn đến rất nhiều trường hợp tử vong. Vì sao vậy? Tại sao có nơi họ ăn được còn mình thì ăn cá nóc vào lại bị ngộ độc? Cũng có những thắc mắc như vậy nên mình đã mò lên mạng tìm hiểu và viết bài này. Các bạn cùng tham khảo nhé.
Cá nóc là loại cá cực độc, độc tố của một con cá nóc đủ giết chết tới 30 người, thế nhưng mặc dù chứa nhiều độc tố nguy hiểm đến tính mạng, nhưng tại Nhật Bản cá nóc lại là một loại đặc sản.
Cá nóc là một loại cá thuộc lớp cá vây tia, với đặc tính đẩy ra những lớp gai khi ở trạng thái phòng ngự. Đây là loài cá sống ở khu vực nước mặn, quanh các khu vực bãi đá san hô ngầm vùng nhiệt đới. Loại cá này có tính độc mạnh, gây chết người khi ăn nếu không được chế biến đúng cách.
1. Chất độc có trong cá nóc là gì
Chất độc cá nóc tiết ra là tetrodotoxin –TTX, tập trung nhiều ở các phần ruột, gan, thịt bụng, túi tinh và đặc biệt là trứng cá. TTX là loại độc tố thần kinh vô cùng nguy hiểm, có độc tính gấp 1000 Xyanua – một trong những loại độc tố mạnh nhất. Tuy vậy khi ở trong bụng cá TTX chỉ đang ở dạng tiền TTX (Tetrodomin) nên không gây hại. Trường hợp cá bị ươn hoặc va đập tác động lên chất độc ở trong cá, tetrodomin sẽ biến đổi thành TTX và phát độc.
Tetrodotoxin còn có tên gọi tắt là TTX. Tetrodotoxin là chất độc thần kinh vô cùng độc hại, được phân lập từ các loại vi khuẩn có ở trong da, nội tạng của một số loài như kỳ nhông, sa guông, bạch tuộc vòng xanh, cóc và cá nóc.
Chất độc tetrodotoxin không biến mất trong các môi trường nhiệt độ cao hoặc tan trong nước. Vì vậy dù áp dụng các biện pháp chế biến nghiêm ngặt, chất độc vẫn tồn tại và không hề mất đi.
2. Tại sao người Nhật biết cá nóc có độc mà họ vẫn thích ăn?
Tại “xứ sở hoa anh đào” cá nóc có tên là Fugu được dùng là nguyên liệu chính để chế biến những món ăn cao cấp. Cá nóc chỉ xuất hiện trong những thực đơn của những bữa tiệc chiêu đãi mang tính quan trọng. Người dân Nhật Bản rất thích những món ăn được làm từ cá nóc, có đến 40 loại cá nóc được dùng để chế biến các món ăn tại Nhật Bản và người dân Nhật Bản tiêu thụ đến 10.000 tấn cá nóc mỗi năm.
 |
| Món sashimi Fugu của người Nhật được chế biến bời các đầu bếp có bằng cấp |
Đối với loài cá cực độc này, những đầu bếp chế biến cá nóc thành món ăn cũng không phải dễ dàng. Muốn trở thành đầu bếp được xẻ thịt cá nóc các đầu bếp tại Nhật Bản phải mất đến 2 năm đào tạo và 3 năm thử việc mới có được cấp bằng để chế biến cá nóc. Mặc dù cá nóc cực độc nhưng vì lý do tò mò “món ăn chết người” và cảm giác tê tê ở đầu lưỡi, khiến người dân Nhật Bản sẵn sàng chi ra số tiền hơn 200 USD để được trải nghiệm ăn thử thịt cá nóc.
3. Người Trung Quốc cũng thích ăn thịt cá nóc
Làn sóng xem cá nóc là đặc sản cũng lan đến Trung Quốc, và chính phủ nước này cũng mở cửa cho cá nóc vào năm 2016, để cho một số nhà hàng được phép hoạt động để thu thập dữ liệu thêm dữ liệu về thị trường cá nóc tại Trung Quốc.
Để tránh trường hợp người dân bị ngộ độc do ăn cá nóc, vào năm 1993 bộ nông nghiệp Trung Quốc đã thành lập ra nhóm nghiên cứu để lai tạo ra giống cá nóc không chứa độc. Nhà hàng April Puffer là một trong số ít nhà hàng được chính phủ Trung Quốc cho phép kinh doanh cá nóc. Ngoài việc chuyên cung cấp những món đặc sản từ cá nóc, chủ của nhà hàng April Puffer ông Duan Ran cũng là một người chuyên bỏ sỉ cá nóc và là nhà nghiên cứu để tạo ra giống cá nóc không chứa độc.
 |
| Cá nóc trở thành đặc sản tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc, Nhật Bản. Ảnh: Internet |
Để được cấp bằng chế biến cá nóc đầu bếp phải mất 5 năm để học và thực tập.
Theo Duan Ran, cá nóc chứa nhiều độc tố là do loài cá này ăn phải những loài tôm và những động vật giáp xác đã nhiễm tảo xanh khiến loài cá này mang trong mình độc tố. Cho nên những cá nóc từ thiên nhiên nhiễm độc tố là rất lớn. Để nuôi được cá nóc mà không nhiễm độc Duan Ran cho biết môi trường sinh sống của chúng phải được dọn sạch sẽ, ngư trường nuôi cá nóc phải tuyệt đối không có sự xuất hiện của những sinh vật nhiễm tảo xanh.
4. Ngộ độc cá nóc là triệu chứng gì? Nguyên nhân gây ngộ độc cá nóc?
Có thể thấy, chất Tetrodotoxin có trong cá nóc là vô cùng độc hại và nguy hiểm. Tuy vậy thịt cá nóc lại được xem là một món ăn hải sản trứ danh, nên vẫn được nhiều người ưa chuộng chọn ăn thường xuyên.
Khi ăn cá nóc trúng phần có độc, chất tetrodotoxin sẽ được hấp thu qua đường ruột và dạ dày từ 10-15 phút, rồi thải qua nước tiểu từ 30 phút cho đến 4 giờ. Chất độc sẽ phát tác ngay từ 5-10 phút đầu tiên sau khi ăn cá nóc, rồi kéo dài các triệu chứng từ 4-24 giờ sau và tử vong.
Thông thường, thịt cá nóc thường được chế biến bằng cách lọc thịt cá nóc còn tươi nguyên. Chọn phần thịt cá không có độc, thái thành miếng mỏng và ăn như sashimi. Tuy vậy cách chế biến cá nóc vô cùng khó khăn, và chỉ một số đầu bếp trên thế giới mới đủ khả năng chế biến món ăn này. Được biết đối với cá nóc có độc, nếu đun sôi thịt cá trong hơn 6 giờ với nhiệt độ 1000 độ C, hoặc đun sôi trong 10 phút ở nhiệt độ 2,000 độ C độc tố tetrodotoxin chỉ mới giảm được một nửa, cho thấy độc tetrodotoxin không bao giờ có thể loại bỏ hoàn toàn.
5. Triệu chứng ngộ độc cá nóc
Thời gian cơ thể hấp thu độc tố của cá nóc là từ 5-15 phút. Ngay khi được hấp thu, độc tố bắt đầu phát tác với những triệu chứng:
– Tê cứng chân, tay hoặc tê cứng một số bộ phận trên cơ thể, tùy theo độc tố bị hấp thu.
– Cơ thể mệt mỏi, vã nhiều mồ hôi, buồn nôn, đau bụng.
– Nước bọt tiết nhiều, có triệu chứng sùi bọt mép, nói nhảm, cơ yếu, chân tay khó cử động như mong muốn, đồng tử giãn to, mắt mờ.
– Cơ thể liệt dần, mạch chậm, huyết áp hạ, da chuyển màu tím và co giật rồi ngưng hô hấp và hôn mê.
Sau thời gian phát tác các triệu chứng, có thể kéo dài từ 4-24 giờ sau khi ngộ độc và tử vong do hạ huyết áp và hô hấp bị ngưng trệ.
6. Cách điều trị ngộ độc cá nóc
Ngay khi nhận thấy có những biểu hiện bất thường sau khi ăn cá nóc, cần đưa bệnh nhân đến ngay bệnh viện gần nhất để được cấp cứu kịp thời. Trong quá trình cấp cứu, bệnh nhân sẽ được sơ cứu đảm bảo hô hấp và tiêm thuốc ngăn chặn độc tính phát triển.
Khả năng giải độc cá nóc càng cao nếu người nhà đưa bệnh nhân chữa trị càng sớm càng tốt. Bên cạnh đó, tùy vào tình trạng cơ thể và mức độc tố đã hấp thu mà tác hại của độc cá nóc cũng sẽ khác nhau.
Tuyệt đối không được ăn cá nóc tại những cơ sở chế biến không an toàn, giảm tránh nguy cơ ngộ độc cá nóc và tử vong nếu không được chữa trị kịp thời.
Cá nóc là một trong những loại cá xuất hiện nhiều tại vùng biển Việt Nam. Ngộ độc cá nóc là một trong những triệu chứng phổ biến tại Việt Nam, do tình trạng tự chế biến cá nóc khi săn bắt được. Hiện nay trên thế giới chỉ có rất ít đầu bếp có đủ bằng cấp để chế biến cá nóc, chủ yếu họ sinh sống tại Nhật Bản và giá thành của món cá nóc cũng thường rất cao. Do đó, không nên ăn cá nóc nếu chưa thể xác minh tính an toàn của nơi chế biến để bảo đảm an toàn tính mạng.
Vậy thì cá nóc có ăn được hay không? Câu trả lời là có nhưng cá nóc phải được chế biến bằng bàn tay của những đầu bếp có bằng cấp.
Qua bài viết này, Thành cá đù hi vọng sẽ giúp ích phần nào cho các bạn. Chúc các bạn một ngày vui khỏe. Nhớ quay lại Thanhcadu.com theo dõi mình nhé.
Từ khóa tìm kiếm: cá nóc vàng, cá nóc cơm, ngộ độc cá nóc, cá nóc mít, cá nóc nhím, cá nóc giấy, cá nóc có mấy loại, cá nóc hổ, cá nóc ăn được không, cá nóc da beo, cá nóc nước ngọt, cá nóc đặc sản người nhật, cá nóc fahaka